Mû§ú jZýûKûeú ^û[êeûcþ MWÿþùi
1948ciòjû Rû^êdûeú 30 ZûeòLùe aòekû _ýûùfiþ _âûwYùe _âûd @_eûjÜ N.5.15cò.ùe _âû[ð^û ibûKê @ûiê[ôaûùaùk RûZòe R^K cjûZàû Mû§úuê ù~Cñ ùfûKUò jZýû Keò[ôfû,Zû’e ^ñû ^û[êeûcþ MWÿþùiö Mû§ú jZýûKûeú ùjûA RùY Lk^ûdK eìù_ AZòjûiùe ùi iÚû^ _ûAQòö Mû§ú ù~_eò iûeû _é[ôaúùe _eòPòZ [ôùf, Mû§úuê jZýû Keò ùi c]ý AZòjûiùe ^òR ^ñû @ce Keòù\fûö Mû§ú jZýûe aòPûe, KûeY I ^û[êeûce ÊúKûùeûqòKê ù^A _eaðú Kûkùe @ù^K Z{ðcû ùjûAQòö @ù^K _êÉK ùfLû~ûAQòö ^û[êeûc Mû§úuê jZýû Keò _ùkA~òaûKê Pûjó^òö @È c]ý `òwò^ûjóö @^ý Kûjû \ßûeû _âùeûPòZ ùjûAQò ùaûfò Kjò^ûjóö @^ý KûjûKê jZýûKûŠùe RWÿòZ Keò^ûjóö ùi iÚòe I ]úe KY×ùe Mû§úuê jZýû KeòQò ùaûfò ùNûhYû KeòQòö aòbûR^ _ùe fl fl geYû[ðú cû^ue Mû§úu _âZò [ôaû ùeûh ^û[êeûc Vûùe _âZò`k^ ùjûAQòö \êüLe K[û ù~, Mû§úuê jZýû Keû~òaûe ù~ûR^û Z[û PKâû«Kûeú u ^ûc Rû^êdûeú 20iê¡û RYû_Wÿò[ôùf c]ý Mû§úuê ~[û[ð iêelû ù~ûMûAaûùe aû hWÿ~ªKûeúuê Mòe`þ _ûAñ bûeZ ieKûe Z_ôe ùjûA^[ôùfö 20ZûeòL \ò^ Mòe`þ ùjûA PKâû«Kûeú c\^ùcûj^ _ûIßû _eòÃûe bûaùe @^ý iaê PKâû«Kûeúu ^ûc _âKûg Keò[ôfûö Gjûiùß ieKûe ùicû^uê Mòe`þ Keòaûùe i`k ùjùf ^ûjóö ùicû^u c]ýeê ùKjò ù_hû\ûe jZýûKûeú ^[ôùfö a§êK Pûk^û aò RûYò ^[ôùfö jZýû _ûAñ ùKøYiò @Zýû]ê^òK _âÉêZò Keò^[ôùfö Q\àùag ]ûeY Keò^[ôùfö iû]ûeY \gðK bûaùe @ûiò ^û[êeûc icÉu iûcÜûùe Mû§úuê Mêkò Keò[ôùfö Z}ûkú^ ieKûee iêelû \òMùe C\ûiú^Zû Mû§ú jZýû _ûAñ _âûd \ûdú ùaûfò Kêjû~ûA_ûùeö ^û[êeûc MWÿþùi cjûeûÁâe _ê^û ^òKUiÚ CKþiû^ Mñûùe 1910 ciòjû cA 19ZûeòLùe GK ù^÷ÂòK aâûjàY _eòaûeùe R^à MâjY Keò[ôfûö Gjò MâûcUò _ê^û-aù´ ùek_[e Kû^þùi_þ ùÁh^þ Vûeê 10KòùfûcòUe \ìeaðúö Zûu _òZûu ^ñû aò^ûdK MWÿþùiö Zûu _eòaûee _ê@ _òfûcûù^ @bòg¯ ùaûfò RùY ùRýûZòh baòhýaûYú Keò[ôùfö fMûZûe 4Uò _ê@ ceò~òaû _ùe ^û[êeûc Ie`þ eûcP¦â R^à ù^A[ôfûö _eòaûe ùfûùK @bògû_ GWÿûAaûKê ZûKê GK K^ýû i«û^ eìù_ _ûk^ KeòaûKê fûMòùfö Sò@ ù_ûhûK _ò§ûA ^ûKùe ù^û[ fMûAùfö ùZYê Zû’ ^ñû ùjfû ^û[êeûc aò^ûdK MWÿþùiö Gjò ^ñûùe aò ùi AZòjûiùe _eòPòZ ùjfûö jûAÄêfþ gòlû fûb _ùe ^û[êeûcþ aù´e aògòÁ Kâû«òKûeú ù^Zû \ûùcû\e aò^ûdK iaðeKeu iõÆgðùe @ûiòfûö aò^ûdK iaðeKe aòe iaðeKe ùaûfò AZòjûiùe _eòPòZö ùi ùjCQ«ò bûeZe _â[c Êû]ú^Zû iõMâûc aû iò_ûjú aòù\âûj _êÉKe ePdòZûö ùi Zúaâ AõùeR aòùeû]ú [ôùf I AõùeR cû^u aòeê¡ùe iªûiaû\ú @ûù¦ûk^ PkûA[ôùfö aâòUòiþ ieKûe Zûuê 50ahð ùRfþ \Š ù\A [ôùfö \úNð 25ahð Kûk ^òRe aWÿbûA aûaê eûI ijòZ @ûŠûcû^ \ú_ùe ùi ^òaðûiòZ Rúa^ aòZûAaû _ùe cêq ùjûA cjûeûÁâe eZÜMòeò ijeùe Méj a¦ú ùjûA ejò[ôùfö ùi jò¦ê cjûibû ^ñûùe GK eûRù^÷ZòK \k MV^ Keò[ôùf I jò¦êcû^ue Rò^Üû bûaùe i¹û^òZ ùjC[ôùfö ùi c]ý KõùMâi I Mû§úue Zúaâ aòùeû]ú [ôùfö bûeZ aòbûR^e Zúaâ aòùeû]ú [ôùfö jò¦êcû^ue iêelû _ûAñ ùi jò¦ê eûÁâ ^ûcK GK @¡ð iûceòK aûjò^ú MV^ Keò[ôùfö ùi jò¦ê cjûibû \ke _âZòÂûZû [ôùfö Zûu ^òùŸðgùe iªûiaû\úcûù^ jûA\âûaû\þe ^òRûc eûRýùe _gò jò¦êcû^uê iêelû ù\C[ôùf I ieKûeú @^êÂû^ C_ùe @ûKâcY Keê[ôùfö ùiùZùaùk jûA\âûaû\þùe cêifcû^þ ^òRûc [ôùf I Zûu ijûdZûùùe Kûiúc eûRúa ^ûcK RùY cêifcû^ CMâ_^Úú GK \k MV^ Keò jò¦êu C_ùe @ZýûPûe Keê[ôùfö
^û[êeûc MWÿþùi ‘@MâYú’ ^ûcK GK ù\÷^òK LaeKûMR _âKûg Keê[ôùfö Gjò _ZòâKûùe ùi Mû§úu cêifcû^ _âúZòKê Zúaâ icûùfûP^û Keò ùfLûcû^ _âKûg Keê[ôùfö1944ùe Mû§ú _ê^û ^òKUaðú GK ùg÷k^òaûiùe @aiÚû^ Keê[ôaûùaùk ^û[êeûc I Zûu iû[úcûù^ Mû§úu aòeêŸùe aòùlûb _â\gð^ Keê[ôùfö _eaðú Kûkùe ieKûe ‘@MâYú’ LaeKûMRKê ^òùh] Keòaûeê ùi ‘jò¦êeûÁâ’ ^ñûùe @^ý GK _ZòâKû _âKûg^ Kùfö ^û[êeûc I Zûu iû[ú cûù^ _ê^û ijeKê ^òR KcðiÚkú eìù_ MâjY Keò[ôùfö _ê^û ùjCQò cejUû ù_gaûue eûR]û^ú I jò¦ê RûMeYe iáZòKê aj^ Keê[ôaû ijeö ^û[êeûcu ijù~ûMú cû^u c]ýùe ^ûeûdY @û_þùZ (jò¦êeûÁâ _ZòâKûe _eòPûkK), aò¾ê KKðùe(@j¹\^Me iÚòZ ùWÿKû^þ ùMÁþ jûCiþe cûfòK), ùMû_ûk MWÿþùi(Zûue iû^bûA), c\^fûfþ _ûIßû(_ûKòÉû^eê @ûiò[ôaû RùY geYû[ðú), \òM´e aýûRþ(RùY @È aýaiûdú), guefûfþ Kûd(\òM´eue KcðPûeú) [ôùf @^ýZcö 1947 @MÁ 15ùe bûeZ aòbûRòZ ùjfû I Êû]ú^ ùjfûö Gjû ijòZ @ûe¸ ùjfû iûõ_â\ûdòK \wûö _ûKòÉû^eê _âûd 70fl jò¦ê _eòaûe ^òRe ]^ÿ-iõ_ò QûWÿò bûeZKê Pûfò@ûiòùfö ùKak \òfäúùe 10fl geYû[ðú bòð ùjûAMùfö cêifcû^u C_ùe _âZòùgû] ù^aû _ûAñ ùicûù^ _ûMk bkò ùjC[ôùfö cêifcû^uê iêelû ù\C[ôaûeê Mû§úuê ùicûù^ ^ò¦û Keê[ôùfö ùicû^ue WÿûKeû [ôfû, ‘Mû§úùKû ceþù^ ù\û, jùcñ cKû^þ ù\û….” Mû§úue \ûaò @^êiûùe \òfäú ù_ûfòiþ ciRò\þ MêWÿòKùe ejê[ôaû jò¦ê geYû[ðú cû^uê UûYòUûYò eûÉûKê ù^A[ôfûöGjò NUYû @ù^K K…e_^Úú jò¦êcû^uê cû^iòK Éeùe lZaòlZ Keò[ôfûö VòKþ GZòKòùaùk cêifcû^u iêelû I _ûKòÉû^Kê Zû’e 55ùKûUò Uuû _âû_ý ù\aûKê \ûaò Keò Mû§ú Zûue @^g^ @ûe¸ Keòù\ùfö aòbûR^ _ùe eòRbð aýûuþeê _ûKòÉû^e bûM 55ùKûUò Uuû _Wÿò[ôfûö GZòKòùaùk _ûKòÉû^ Kûgàúe @ûKâcY Keòaûeê bûeZ ieKûe ùijò Uuû ù\aûKê c^û Keòù\ùfö cûZâ Mû§ú @^g^ Keòaûeê @^òzû iùß bûeZ ieKûe Uuû ù\aûKê ùNûhYû Kùfö ùijò\ò^ jó ^û[êeûc I Zûue iû[úcûù^ Mû§úuê jò¦êcû^ue Pec gZï ùaûfò ùNûhYû Keò jZýû KeòaûKê iÚòe Kùfö ^û[êeûcu bûhûùe, ‘ ù\dûe ARþ ù^û fòMûfþ ùciò^ûeú aûA jêAPþ Mû§ú KêWÿþ aò aâUþ Uê aêKþö @ûA ù`fÖ jò iêWÿþ ^Uþ aò @ûfûCWÿþ G ^ýûPêeûfþ ùWÿ[þ!’ Mû§ú jZýûe ù~ûR^ûa¡ hWÿ~ª Keò ^û[êeûc I Zûue ijù~ûMúcûù^ \òfäúKê Mùfö ~òaû _ìaðeê iaðeKeuê iûlûZ Kùfö iû[ú \òM´e aýûRþ Zûuê eòbfbe I ùMâù^Wÿþ ù~ûMûAù\fûö PKâû«Kûeú \k \òfäúe jò¦ê cjûibû @`òiþ I ùceò^û ùjûùUfþùe ejòùfö Rû^êdûeú 20ùe _âû[ð^û ibûùe Mû§úuê jZýû KeòaûKê iÚòe ùjfûö _â[ùc c\^fûfþ _ûIßû ùMûUòG ùMâù^Wÿþ `êUûAaö ibûiÚkùe aògévkû ùjaû_ùe @^ýcûù^ ibûiÚkKê ùMâù^Wÿþ `òwòùaö GZòKòùaùk \òM´e aýûRþ aòfðû jûCiþe ùMûUòG ibðýû KßûUðiðeê SeKû aûùU Mû§úuê Mêkò Keòaö _ùe _ùe ^ûeûdY @û_þùZ c]ý @ûC[ùe Mêkò Keòaö cûZâ G ù~ûR^ûUò _Š ùjûAMfûö c\^fûfþ _ûIßû @Zò Pk _âKéZòeö ùMâù^Wÿþ `êUûAaû ùaùk RùY cjòkû ù\Lôù\fû I ù_ûfòiKê Kjòù\fûö \òM´e aýûRþ bdùe Mêkò `êUûA _ûeòfû ^ûjóö @^ýcûù^ c]ý ùfûùK ceòùa ùaûfò ùMâù^Wÿþ `òwòùf ^ûjóö c\^fûfþKê ù_ûfòiþ Mòe`þ Kfûö @^ýcûù^ \òfäú QûWÿò Ajäûaû\þKê PûfòMùfö ù_ûfòiþ ùReûùe c\^fûfþ ^òR iû[úu ^ñû ijòZ ùicûù^ _êYò @ûiòùa ùaûfò Kjòfûö \òfäú ù_ûfòiþe PòVò _ê^ûùe _jòaûùakKê Rû^êdûeú 31 ùjûAiûeò[ôfûö iaêVê aòiàde K[û ù~, _ê^ûe MêA¦û cêLý ^ûeûdY @û_þùZe _ùWÿûgú [ôùf I Zûue iû[úcû^uê RûYò[ôùfö
Gjû c]ýùe ^û[êeûcu \k aù´-_ê^û ù\A _êYò \òfäúKê @ûiòùfö @ûiòaûùaùk ùMû@ûfòdeeê GK AUûfòdû^þ ùaâKþ eòbfbeþ @ûYòùfö G[e ^û[êeûc ^òùR GKþfû Mû§úuê jZýû KeòaûKê iÚòe ùjfûö Zû’ij ^ûeûdY @û_þùZ Mfûö LûKò ù_ûhûK _ò§ò ^û[êeûc _âû[ð^û ibûùe \gðKcû^u iûwùe cògòMfûö _âûd N.5.15cò. icdùe Mû§ú @ûaûjc^êu Kû§ùe jûZ ù\A ibûiÚkKê ]úùe ]úùe @ûiê[ôùfö ^û[êeûc ^cÄûe Keò Mû§úu _û\ QêAñfû I eòbfbe aûjûe Keò ]eòfûöVò@û ùjûA jVûZþ @ûaûjc^êuê ùVfòù\fû I cêjìðK c]ýùe fMûZûe 3Uò Mêkò cûeòfûö “ùj eûc” Kjò Mû§ú Ukò_Wÿòùfö aòekû C\ýû^e iaêR Nûh eq e¬òZ ùjûAMfûö ùi\ò^ [ôfû gêKâaûeö aògß AZòjûiùe \ßòZúd [e _ûAñ Kïiaò¡ NUYû @bò^úZ ùjfûö KòQò icd ]eò icùÉ É² ùjûAMùfö C_eKê jûZ ù\LûA ^û[êeûc “ù_ûfòiþ…ù_ûfòiþ…”Pò}ûe Kfûö iùwiùw iêelû Kcðú ZûKê Kûaê Keòù^ùfö \òfäúe ùZûMùfûKeûR [û^ûùe Mû§ú jZýû ùKiþ eêRê ùjfûö @aòkù´ iaê @bò~êq cû^uê Mòe`þ KeûMfûö fûfþKòfû c]ýùe ÊZª ùKûUð Reò@ûùe RRþ @ûZàûPeY Mû§ú jZýûKûeú cû^ue aòPûe Kùfö jò¦ê cjûibûe _âZòÂûZû iaðeKeuê c]ý G[ôùe RWÿòZ KeûMfûö ùKiþ eûdùe ^û[êeûc I ^ûeûdY @û_þùZuê `ûgò \Š ùNûhYû KeûMfûö @È ù~ûMûYKûeú \òM´e aýûRþ ieKûeú iûlú ùjûA cêqò _ûAfûö @^ý ijù~ûMú ùMû_ûk MWÿþùi, aò¾ê KKðeû, c\^fûfþ _ûIßû, gue Kûduê @ûRúa^ Kûeû\Šùe \ŠòZ KeûMfûö iaðeKeuê _âcûY @bûaeê Lfûi KeûMfûö Mû§ú jZýû PKâû«e aòÉéZ _Ÿðû`ûiþ _ûAñ RÁòiþ K_êeu ù^ZéZßùe GK Z\« KcòUò aiòfûö G[ôùe Mû§úu iêelû _âZò ieKûe @aùjkû Keò[ôaû _âcûY còkòfûö 1949ùiù_Ö´e 15ùe @û´ûfû ùiâûfþ ùRfþùe ^û[êeûc I ^ûeûdYuê `ûgò \ò@ûMfûö céZêý _ìaðeê ùicûù^ bûeZcûZûe _\ a¦^û Keò[ôùfö MúZûe 3,4 I GKû\g @]ýûd @ûaéò Keò[ôùfö @LŠ bûeZe cû^PòZâKê jûZùe ]eò[ôùfö aûe´ûe R^à ùjûA ]cð I ù\g _ûAñ gjò\þ ùjùa ùaûfò _âû[ð^û Keò[ôùfö ùKùa ~\ò bûeZ @LŠ jêG,Zûue PòZûbhàKê iò§ê ^\úùe aòi{ð^ KeòaûKê Kûc^û Keò[ôùfö
Mû§ú jZýûKûeú ^û[êeûcuê ùKak RùY jZýûKûeú bûùa PòZâY Keòaû KÁKeö Mû§ú ù~bkò RùY @iû]ûeY aýqòZße @]ôKûeú [ôùf, Zûuê jZýû Keò[ôaû ^û[êeûc ùibkò RùY @iû]ûeY PeòZâe ùaûfò GZòKò c«aý G iõ_Kðùe ù\Aùjaö Gùa c]ý ^û[êeûcu iáZò @ù^K bûeZúdu jé\dùe gâ¡ûe ijòZ iûAZû ùjûA ejòQòö
Wÿûqe iêùe¦â ^û[ \ûg, aeò _âiìZò I Èú ùeûM aòùghm,
CceùKûU, ^aew_êe, ùcû 9437235386