IWÿògûùe cjòcû ]cð!
Wÿûqe iêùe¦â^û[ \ûg
cjòcû ]cð ùjCQò _é[ôaúe iaêVûeê ^ìZ^ ]cðö C^aòõg gZû±úe c]ý bûMùe Gjò ]cð _ìYý bìcò C}k _âù\geì R^à fûb Keò[ôfûö \êôüLe K[û ù~, Gbkò GK cjû^þ ]cðKê R^à ù\A c]ý @ûc eûRýaûiú Gjûe cjû^Zû C_f²ò Keò _ûeò ^ûjû«òö ù~_eò iêaûgòZ KÉêeúKê ]ûeY Keò c]ý céM Zûjûe iêM§ aêSò _ûùe^ûjóö ù~ùKøYiò ZûZßòK \éÁò ùKûYeê aòPûe Kùf c]ý Gjò ]cð ù~ ]ûcòðK ùPZ^ûe ùgâ _eò_âKûg, GjûKê icùÉ ÊúKûe Keòùaö RM^Üû[ cûUòùe iéÁò ùjûA c]ý Gjò ]cð _ûeµeòK ù\aú ù\aZû _ìRû, _òZêkû _ìRû, c¦òe \gð^, _að _aðûYú _ûk^, Cy-^úP ùb\ bûaKê ÊúKûe Kùe ^ûjóö aòbò^Ü ]cðgûÈ, ùa\cª @û\òKê Gcûù^ cû^«ò ^ûjóö ùicû^u cZùe Bgße GK, ^òMðêY, ^òeûKûeI ^òeõR^ö Zûue @aZûe i¸a ^êùjñö ^òRÊ cjòcûeê ùi cjòcû ùMûiûAñ eìù_ ùfûKuê cêqò ù\aû _ûAñ ]eû]ûcùe @aZeY Keò[ôùfö
Gjò ]cðe _âPûeK cjòcû ùMûiûAñu R^à aéZû« ejiý_ì‰ðö bqcûù^ Zûuê @ùRû^ò i¸ìZ ùaûfò \ûaò Ke«òö jòcûkde Mòeò Mjßeùe @ù^K \ò^ ^òÃûc iû]^û Keò ùi _âûd 1826 ciòjûùe _êeú aWÿ\ûŠùe ]êkò@û aûaû eêù_ @ûaòbðûa ùjùfö Gjò aòPòZâ i^ýûiú ùKø_ò^ LŠòG _ò§ò aWÿ \ûŠùe MWÿê[ôùfö KûjûKê KòQò Kjê ^[ôùfö ùi K’Y LûA aõPê[ôùf, Zûjû ejiý [ôfûö ùfûKcûù^ bqòùe cêŠò@û cûeò ^òR iciýû Kjòùf, ùi @ûgòaðû\ ù\C[ôùf I ùfûKcû^u c^iàûc^û _ìeY ùjC[ôfûö ùfûKu Mjkò aXòaûeê ùi ùiVûeê Pûfò~ûA LŠMòeò-C\dMòeò Mê¶ûùe \úNðKûk ]eò ^òaòðKÌ icû]ôùe cMÜ ejòùfö
_eaZðú Kûkùe Zûue @ûaòbðûa jêG ùXuû^ûke K_òkûi _ûjûWÿe gòLe ù\gùeö GK Cy PKWÿû _[e C_ùe ùi _\àûi^ùe ù~ûMûeêX ùjûA aiò[û«òö GK aéjZþ iûZ`Yû aògòÁ iû_ Zûuê Qûdû _â\û^ Keê[ûGö NUYû Kâùc ZkMñûe i\û^¦ gae ^ûcK RùY aýqò ù\÷aûZþ Cq iÚû^ùe _jõPò cjòcû Êûcúuê ù\Lôfûö Êûcúu ù\j iê^û bkò SUKê [ôfûö ùijò ùZRùe MQ aél iaê @ûùfûKòZ ùjC[ôfûö aòeûU iû_Uò `Yû ùUKò[ôfûö gaeUò PKWÿû Zùk Gjò \égý ù\Lô @ùPZ ùjûA _WÿòMfûö ùPZû _ûA ù\Lôfû ù~, ùijò i^ýûiú RYK Zû’ _ûLùe QòWÿû ùjûAQ«òö gae _âYûc Keò _Pûeòfû, ‘ùj _âbê, @û_Y K’Y @ûc P¦âùgLe cjûù\a?’ jiò jiò i^ýûiú Kjòùf, ‘cêñ P¦âùgLe cjûù\a ^êùjñ, cêñ iûeû iéÁòe ùfûKcû^ue C¡ûe _ûAñ ]eûKê @ûiòQò! Zêce ùiøbûMýeê ùcûe \gð^ _ûAf!’ Gjû_ùe cjòcû ùMûiûAñ gaeKê @ûù\g ù\ùf, ‘@ûùc 12 ahð Kûk _ûYò _òA ejòfê, Gùa 12 ahð Kûk `kcìk LûA ejòaê! cêñ Gjò _ûL Mê¶ûùe @aiÚû^ Keòaòö _âZò\ò^ Zêùc ùcûùZ \êMÛ I ]ß^ò Kû ù~ûMûAa! iÜû^ iûeò aògê¡ PòZùe ùcûùZ @_ðY Keòaö GK[û ùfûKu Vûeê Mê¯ eLôaö’
@ù^K \ò^ aòZòMfûö \òù^ eûZòùe ùXuû^ûke eûRû bûMòe[ú cùj¦â aûjû\ìeuê Ê_Üùe @ûù\g ùjfû ù~,
K_òkûi _ûjûWÿùe RùY i^ýûiú ejêQ«ò, Zêùc Zûue \gð^ I _ìRû Keö’
Gjû c]ýùe ùMûaò¦ \ûi ^ûcK RùY i^ýûiú cjòcû ùMûiûAñuê iûlûZ Keò _â[c aýqò bûùa cjòcû \úlû MâjY Kùf I iò¡ aKk aÈ _eò]û^ Keò Mêeêu @ûmûùe aûYú _âPûe _ûAñ @^ýZâ ~ûZâû Kùf I ùi ùjùf cjòcû iõ_â\ûde _â[c aKk ]ûeú i^ýûiúö Gjû c]ýùe eûRû bûMòe[ú cùj¦â aûjû\ìe cªú _ûeòh\ cû^u ij @ûiò cjòcû ùMûiûAñuê \gð^ Kùf I Zûu Vûeê @ûmû _ûA cjòcû ùMûiûAñu _ûAñ GK KìUúe ^òcðûYe @ûù\g ù\ùfö K[ôZ @Qò, ùcûUû KûV MŠò MêWÿòKê ùfûKcûù^ ù^A _ûeòùf ^ûjóö cjòcû ùMûiûAñ ^òR RU ijòZ ùiMêWÿòKê aû§ò cìjêZðK c]ýùe _ûjûWÿ gòLeKê ù^AMùf I Zûu @ûgúaðû\eê @_êZòâK ùXuû^ûk eûRûue Kêk elû ùjfûö
K[ôZ @Qò, @§ búc ùbûA ùeXûùLûfþ e GK K§ _eòaûeùe R^à MâjY Keò[ôùfö ùMûaò¦ aûaûu ijòZ cjòcû Êûcú \òù^ eûZòùe gì^ýùe ~ûZâû Keò búcu ^òKUùe C_iÚòZ ùjùf I Zûuê PûjóaûKê Kjòùfö @§ búc ù\Lôùf, P¦â iì~ðý bkò \êA RY ùZRÊú _êeêh Zûu i¹êLùe Vò@û ùjûAQ«ò I Zûue @§Zß Pûfò~ûAQòö ùjùf búc Kjòùf, ‘ùj RMZe Êûcú, ùcûe G aûjý \éÁò \eKûe ^ûjó! cùZ @«\ðéÁò _â\û^ Ke«ê!’ cjòcû Êûcúue @ûgúaðû\ùe @_ûVê@û búcùbûA @iû]ûeY _ûŠòZý fûb Kùfö cjòcû Êûcúuê a¦^û Keò MúZ MûAùfö cjòcû Êûcú ùiMêWÿòKê fò_òa¡ KeòaûKê Pûeò RY aâûjàYuê @ûù\g ù\ùfö búc ùbûAu ePòZ aògûk Kûaý bŠûe ù~ aòbêu @ûgúaðû\eê i¸a, G[ôùe iù¦j ^ûjóö Gjû _ùe cjòcû Êûcú ùaø¡, KkûjûŠò, @ûVckäòK, ùXuû^ûk, ZòMòeò@û I ùcûMfa¦ò @õPkùe ]cð _âPûe Kùfö Zûue cjòcû ù~ûMê @ù^K @û½~ðý NUYû NUòfûö cfû ùfûK _êYò aõPòfûö Zûuê @^Ü\û^ Kfû _ùe _ûZâùe ʉð beòMfûö ùi @^ûdûiùe @Mbúe ^BKê _û\ùe Pûfò _ûe ùjùfö Zûu @ûù\gùe aZýû KcòMfûö ùZû`û^ a¦ ùjfûö Pûjêñ Pûjêñ fl fl ùfûùK Gjò ]cð @^êieY Kùfö
ùghùe GK ^òŸòðÁ \ò^ ùi icû]ô ù^ùa ùaûfò bq cû^uê RYûA ù\ùf I \ò^K @ûMeê ^òaòðKÌ icû]ôùe aiò @ûZàûKê fú^ Keòù\ùfö cjòcû ]cðe ùlZâ ù~ûe¦û Vûùe Zûuê icû]ô \ò@ûMfûö ]cðe _âPûe _âiûe _ûAñ ùi @^« ùKûUò iû]êaMð aû ùKø_ò^ ]ûeú @_e iû]êùMûÂú I aKk]ûeú 94iò¡ ùMûÂú iéÁò Keò[ôùfö MéjiÚ cûù^ Gjò ]cð MâjY Keò iûõiûeòK Kcð ^òaðûj Keê[ôùfö i^ýûiú cûù^ cûZâ @ùXA jûZ ùKø_ò^ QWÿû @ûCKòQò _eò]û^ Keê^[ôùfö Zûk_Zâ QZû ]eê[ôùfö MûWÿòùe ^~ûA _û\ùe Pûfê[ôùfö bìcògd^ Keê[ôùfö c¦òeùe ùZûeY aû _ZûKû CWÿòaû ^òùh] [ôfûö L¬Yú I Mò^ò QWÿû @^ý aû\ý ^òùh] [ôfûö iì~ðýûÉ @ûMeê ùbûR^ Kû~ðý ùgh ùjC[ôfûö
@Zò _âûZü Kûkeê ù\jùe ùMûcêZâ I ùMûcd ùf_^ Keò iÜû^ Keò Gcûù^ Mêeê @ùfL Kjò iûZ aûe bìcòÁ _âYûc RYûC[ôùfö _êYò iõRùaùk @ûC[ùe _âYûc Keê[ôùfö GjûKê geY ùaûfò Kêjû~ûGö
Gjò ]cðùe i^ýûiú cû^u _ûAñ bq cûù^ ùQûU ùQûU @ûgâdiÚk aû Uêwú Zò@ûeò Keê[ôùfö Mñû aêfòaû ùaùk i^ýûiú cûù^ ùMûUòG eûZòâ ùMûUòG Mñûùe ejê[ôùfö _e\ò^ _âZêýheê ùicûù^ iÚû^ _eòZýûM Keê[ôùfö @ûgâc MêWÿòKùe _aòZâ ]ì^ò @MÜò iaêùaùk Rkê[ûGö K[ôZ @Qò, cjòcû ^òR c^eê G @MÜòKê RûZ Keò[ôùfö iò¡ aûaûcûù^ ~ûZâû Kfûùaùk Zûu iûwùe Gjò @MÜò ~ûGö Gjò @MÜòeê jó @^ý ]ì^òùe @MÜò iõù~ûM ùjûA[ûGö
cjòcû]cðú cû^uê @iZý, ùfûb I jòõiû @ûPeY _ûAñ iõ_ì‰ð ^òùh] Keû~ûAQòö Gcûù^ ùKøYiò c¦òeKê ~û@û«ò ^ûjóö ùKøYiò ù\aûù\aúuê _âYûc Ke«ò ^ûjóö @ûcòh, Zû´êk ùbûR^ I c\ý _û^ iõ_ì‰ð ^òùh]ö _âak gúZùe c]ý ùLûfû ù\jùe ejòaû, aâûjà cêjìZðùe iÜû^ Keòaû I Pûfò Pûfò cûAfþ cûAfþ ~òaû ùicû^ue ^òÂû I GKûMâZûKê _âcûY Kùeö Gjò ]cð ije @ù_lû Mñû Mjkùe iek I Meòa Pûhú iõ_â\ûdu \ßûeû ~ù[Á @û\e _ûAQòö Gbkò ZýûMe _[ùe ùicûù^ ~òaû KÁKe ùjûA[ûGö _âZò gêKä PZêŸðgúùe cjòcû i^ýûiú cûù^ ~m I aûfýfúkû Keò[û«òö ZýûM, iûcýbûa I GùKgße aû\þ e _âPûe Keê[ôaû Gjò ]cð ù~ \òù^ aògßaûiúue @«eKê Ægð Keòa, G[ôùe iù¦j ^ûjóö Gjò ]cð @û\òaûiú @]êýhòZ @õPkùe ~ù[Á _âiûe fûb KeòQòö ajêiõLýûùe @û\òaûiú cûù^ Gjò ]cðKê gâ¡ûùe _ûk^ Ke«òö cûcòh I c\ý iõ_ì‰ð eìù_ _eòZýûM KeòQ«òö aòù\gú còg^ûeúu _âùfûb^Kê GWÿûA ùicûù^ ù~_eò iõ_ì‰ð ZýûM_êZ Rúa^ ~û_^ KeêQ«ò, Zûjû icÉuê aòiàòZ KeêQòö
“_âûYúu @ûeZ \êüL @_còZ, ù\Lêù\Lê Kòaû ijê, ùcû Rúa^ _ùQ ^ùKð _Wÿò[ûC, RMZ C¡ûe ùjC”ö búcùbûAu \ßûeû _âYúZ Gjò cjZß _ì‰ð _\Uò G ]cðe cjû^Zû i´¡ùe KòõPòZ ]ûeYû \òGö
IWÿògû ^êýRþ ibòðiþ, CceùKûU,
^aew_êe, ùcû-9437235386
(Photo from http://visakeo.blogspot.com)